Σύμφωνα με δημοσίευμα του Politico, η ομάδα του Ντόναλντ Τραμπ βρίσκεται ξανά στο επίκεντρο, καθώς φέρεται να έχει διαπραγματευτεί μυστικό σχέδιο ειρήνης ΗΠΑ–Ρωσίας για την Ουκρανία, παραμερίζοντας σε μεγάλο βαθμό το Κίεβο και τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Η κίνηση αυτή δημιουργεί ανησυχία και αβεβαιότητα για το τι πραγματικά συμφωνείται στο παρασκήνιο, την ώρα που ο πόλεμος συνεχίζεται. Το νέο αυτό παρασκηνιακό «επεισόδιο» φωτίζει πλευρές της αμερικανορωσικής διαπραγμάτευσης που μέχρι τώρα έμεναν στο σκοτάδι και ανοίγει νέα ερωτήματα για τον ρόλο της Ουκρανίας στις αποφάσεις για το μέλλον της.
Η συμπεριφορά της αμερικανικής διοίκησης δείχνει ότι βρίσκεται σε μία από τις πιο επιθετικές φάσεις διπλωματικής πρωτοβουλίας, προσπαθώντας να «κλειδώσει» μια συμφωνία γρήγορα – ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι πολλοί σύμμαχοι αισθάνονται στο περιθώριο. Την ίδια στιγμή, η θέση του Βολοντίμιρ Ζελένσκι είναι πιο ευάλωτη από ποτέ, με την πίεση να αυξάνεται τόσο στο μέτωπο όσο και στο εσωτερικό της χώρας.
Η εξέλιξη με τους μυστικούς διαλόγους ανάμεσα στον ειδικό απεσταλμένο Στιβ Γουίτκοφ και Ρώσους αξιωματούχους λειτουργεί σαν καταλύτης, καθώς αναδύονται λεπτομέρειες για ένα 28-σημείων ειρηνευτικό σχέδιο που διαμορφώθηκε σε συναντήσεις στο Μαϊάμι, στη Μόσχα και σε άλλα σημεία. Οι διαρροές δείχνουν ότι το σχέδιο ευθυγραμμίζεται σε αρκετά σημεία με τις ρωσικές επιδιώξεις, γεγονός που προκαλεί επιπλέον ανησυχία σε Κίεβο και ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Το αποτέλεσμα είναι να δημιουργείται ένα κλίμα έντασης αλλά και ανασφάλειας: η Ουκρανία φοβάται ότι θα κληθεί να αποδεχτεί μια συμφωνία ως τετελεσμένο, ενώ οι Ευρωπαίοι ηγέτες ανησυχούν πως η διαπραγμάτευση κινείται σε άξονα Ουάσινγκτον–Μόσχας, με περιορισμένο χώρο για τη δική τους φωνή. Παρ’ όλα αυτά, η προοπτική ενός τέλους του πολέμου, έστω και με επώδυνους όρους, κρατά ανοιχτή την πόρτα των συνομιλιών.
Ο άξονας ΗΠΑ–Ρωσίας φαίνεται να δοκιμάζει μια νέα μορφή «μεγάλης συναλλαγής» πάνω στις πλάτες της Ουκρανίας. Στελέχη της διοίκησης Τραμπ παρουσιάζονται αποφασισμένα να φέρουν μια συμφωνία που θα πλασαριστεί ως τέλος του πολέμου, ακόμη κι αν αφήνει ανοιχτά πολλά μέτωπα στην πράξη.
Κεντρικό πρόσωπο σε αυτή την προσπάθεια είναι ο επιχειρηματίας και ειδικός απεσταλμένος Στιβ Γουίτκοφ, ο οποίος έχει εξελιχθεί σε βασικό κανάλι επικοινωνίας ανάμεσα στον Τραμπ και τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Οι επαφές του με τον Ρώσο διαπραγματευτή Κιρίλ Ντμιτρίεφ, αλλά και με Ουκρανούς αξιωματούχους, δείχνουν ότι η Ουάσινγκτον επιχειρεί να «ράψει» τη συμφωνία σε διμερές πλαίσιο και μετά να την παρουσιάσει στους υπόλοιπους παίκτες.
Την ίδια στιγμή, το Κίεβο φοβάται ότι θα ενημερωθεί για το τελικό κείμενο όταν όλα θα έχουν σχεδόν κριθεί. Η άφιξη υψηλόβαθμων Αμερικανών στρατιωτικών στο Κίεβο, για να συναντήσουν τον Ζελένσκι και την ουκρανική ηγεσία, δείχνει ότι η Ουάσινγκτον ετοιμάζεται να παρουσιάσει κάτι πολύ συγκεκριμένο – και μάλιστα σε χρονικό σημείο που η Ουκρανία βρίσκεται στρατιωτικά υπό πίεση.
Στην Ευρώπη, πολλοί ηγέτες αισθάνονται ότι μένουν εκτός παιχνιδιού. Οι προηγούμενες προσπάθειες για πολυμερείς συνομιλίες και «συμμαχίες των προθύμων» δείχνουν να παραμερίζονται, την ώρα που ο Λευκός Οίκος δοκιμάζει πιο κλειστά, διμερή κανάλια. Το αίσθημα είναι ότι οι αποφάσεις για την ευρωπαϊκή ασφάλεια λαμβάνονται ξανά χωρίς την Ευρώπη στο τραπέζι.
Η Μόσχα, από την πλευρά της, παίζει σε διπλό ταμπλό. Επισήμως, ο Ντμίτρι Πεσκόφ υποβαθμίζει τις αναφορές για νέο ειρηνευτικό σχέδιο, επιμένοντας ότι οι βασικές ρωσικές απαιτήσεις δεν έχουν αλλάξει, καμία ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και αποδοχή του ελέγχου τεσσάρων περιοχών από τη Ρωσία. Ανεπισήμως, δημοσιεύματα αναφέρουν ότι το Κρεμλίνο βλέπει θετικά μια συμφωνία που παγιώνει τα κέρδη του στο πεδίο.
Οι πληροφορίες για το 28-σημείων σχέδιο μιλούν για τέσσερις βασικούς άξονες: κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία, εγγυήσεις ασφαλείας, ευρύτερη αρχιτεκτονική ασφάλειας στην Ευρώπη και ένα νέο πλαίσιο σχέσεων ΗΠΑ–Ρωσίας–Ουκρανίας. Η λογική θυμίζει σε αρκετά σημεία άλλα διπλωματικά εγχειρήματα της διοίκησης Τραμπ, όπου επιχειρείται ένα μεγάλο πακέτο με πολιτικό «brand».
Για την Ουκρανία, το δίλημμα είναι σκληρό. Αν αρνηθεί, κινδυνεύει να εμφανιστεί ως το εμπόδιο στην ειρήνη σε μια στιγμή που ο πόλεμος έχει κουράσει τη Δύση. Αν αποδεχτεί, μπορεί να κατηγορηθεί ότι νομιμοποιεί απώλειες εδάφους και de facto αλλαγή συνόρων. Το πολιτικό κόστος για τον Ζελένσκι είναι τεράστιο, όποιον δρόμο κι αν επιλέξει.
Στο παρασκήνιο, οι στρατιωτικές επιχειρήσεις συνεχίζονται, με τη Ρωσία να εντείνει τις επιθέσεις και να επιδιώκει να διαπραγματευτεί από θέση ισχύος. Οι οποιεσδήποτε συνομιλίες γίνονται πάνω σε έναν χάρτη που αλλάζει, γεγονός που κάνει κάθε «παγίωση» γραμμών κατάπαυσης του πυρός ακόμη πιο κρίσιμη.
Καθώς όλα δείχνουν να οδηγούν σε μια ανατρεπτική συνέχεια, οι ισορροπίες ανάμεσα σε Ουάσινγκτον, Μόσχα, Κίεβο και ευρωπαϊκές πρωτεύουσες κλονίζονται και οι σχέσεις δοκιμάζονται. Το επόμενο διάστημα αναμένεται να φέρει απαντήσεις για το αν το μυστικό σχέδιο θα γίνει επίσημη πρόταση – αλλά και νέες εντάσεις που μπορεί να καθορίσουν το μέλλον της Ευρώπης για πολλά χρόνια.
Περιμένουμε τα σχόλιά σας 👇
